جرمگیری و بروساژ دندان دو روش درمانی هستند که با تمیز کردن و حذف پلاک های دندانی باعث جلوگیری از بیماری های لثه و پوسیدگی دندان، خوشبو شدن دهان، بهبود ظاهر و از بین بردن زردی دندانها می شوند. در بعضی از افراد به دلیل ویژگی های بیولوژیکی و ساختار ضعیف دندان ها باید هر 6 ماه یکبار و در باقی افراد سالی یک بار نیاز به جرمگیری دارند.
جرم دندان اولین مرحله از مراحل پوسیدگی دندان است. پلاک‌های میکروبی که به آن‌ها باکتریهای استرپتوکوک گفته می‌شود، در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، واکنش با بزاق دهان و در کنار موارد معدنی سطح دندانها، لایه‌ای سخت به نام جرم را تشکیل می‌دهند. در صورت برداشته نشدن این لایه، دندان‌های شما کاملا در خطر پوسیدگی قرار دارند.
علاوه بر این نکته، جرم به دندانها ظاهری زردرنگ و زشت می‌دهد. جرم باعث بوی بد دهان نیز می‌شود و در درمان‌های دیگر نیز، ممکن است اختلال ایجاد کند. در دنیای امروز که سلامت دندانها یکی از نشانه‌های مهم سلامت عمومی فرد شناخته می‌شود، نمی‌توان از جرم گیری دندان به راحتی عبور کرد.
تفاوت بروساژ و جرمگیری دندان چیست؟
در جرم گیری دندان ما چندین مرحله را برای رسیدن به هدف خود که برداشتن جرم‌هاست، طی می‌کنیم. البته جرمگیری را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد. اولین روش، استفاده از ابزارهای دستی است. در این حالت، پلاک‌ها به کمک جرمگیری به استفاده از لامسه برای شناسایی و برداشتن جرم‌ها استفاده می‌کنیم. البته در حال حاضر، ابزارهای دندانپزشکی مدرنی برای برداشتن جرم‌ها وجود دارند.
گاهی مشاهده می‌شود جرم‌ها به جز دندان، روی لثه هم تشکیل شده‌اند. در این حالت، باید از کورتاژ لثه استفاده کرد.
در مرحله دوم جرم گیری دندان، نوبت به بروساژ می‌رسد. در بروساژ، با استفاده از یک خمیردندان خاص و یک برس برقی چرخشی، دندانها تمیز می‌شوند. بروساژ می‌تواند سطح دندانها را صیقل داده و لایه‌های رنگی را که سختی زیادی ندارند از میان ببرد.
در اینجا باید به یک نکته ظریف، که تفاوت میان جرم گیری دندان و بلیچینگ دندان است، توجه کنید. جرمگیری روش اصلی سفید کردن دندان ها نیست. البته بعد از جرمگیری با محصولاتی مثل خمیر دندان ها و دهانشویه‌ها ممکن است بتوانیم دندانها را سفید کنیم. همچنین هزینه جرم گیری دندان با بلیچینگ تفاوت داشته و ارزان‌تر است.
تمام دندانپزشکان متفق‌القول توصیه می‌کنند که در سال، حداقل یک یا دو بار جرم گیری دندان انجام شود. به این ترتیب دندانها و لثه، از آسیب‌هایی که ممکن است در اثر تشکیل جرم متحمل شوند، در امان می‌مانند.
مهمترین باورهای نادرست درباره جرمگیری دندان
یکی از آزاردهنده‌ترین باورهای نادرستی که درباره جرم گیری دندان وجود دارد، اعتقاد به آسیب‌زنندگی آن است. برخی تصور می‌کنند که جرمگیری ممکن است به مینای دندان آسیب زده یا آن را حساس کند. این موضوع تنها در حالتی صادق است که بلافاصله بعد از جرم گیری دندان، شما کاملا بهداشت دهان و دندان را فراموش کرده و آن‌ها را به حال خود بگذارید. در صورت حفظ دندان‌هادر برابر تشکیل جرم‌های جدید، اصلا نباید نگران پوسیدگی سریع آن‌ها باشید.
یکی دیگر از باورهای اشتباه در مورد جرم گیری دندان، این است که در این پروسیجر، لایه‌ای از دندان تراشیده می‌شود. بدیهی است که چنین موضوعی بی اساس بوده و هیچ دندانپزشکی تصمیم به آسیب به ساختار اصلی دندانها را نمی گیرد. در جرم گیری دندان، تنها پلاک‌ها و جرم سطح دندان است که برداشته می‌شود.
علت ایجاد جرم دندان
در موضوع دلیل ایجاد جرم دندانی، مهمترین موضوعی که همواره بر آن تأکید می‌شود، لزوم رعایت نکات بهداشت دهان و دندان است. البته منظور از رعایت بهداشت، تنها مسواک و استفاده از نخ دندان نیست. سیگار، یکی از مهمترین عوامل اسیب‌زننده به سلامت دندان هاست. علاوه بر سیگار، موارد مخدر همی می‌توانند آسیب‌های جبران ناپذیری بر سلامت دندانها بر جای بگذارند.
مصرف الکل، نوشیدنی‌هایی مثل چای و قهوه و حتی نوشابه‌های گازدار نیز می‌توانند روند تشکیل جرم را تسریع کنند. در کنار تمام این‌ها، بزاق دندان وجود دارد که خود از عوامل تشکیل‌دهنده و تسریع‌کننده شکل‌گیری جرم است. بنابراین نباید تصور شود که صرف نخوردن و نیاشامیدن، نیازی به مسواک نداریم.
استفاده منظم از مسواک و نخ دندان می‌تواند تا حد زیادی جلوی تشکیل جرم را بگیرد. البته مسواک باید به صورت اصولی زده شده، و مدام سطوح را تمیز کند. در صورتی که دندان‌های شما از نظم مناسبی برخوردار نباشد، مسواک نیم‌تواند کاملا آن را تمیز کند. به همین دلیل در این شرایط، استفاده از ارتودنسی دندان گریزناپذیر است.
عوارض جرم دندان
گفتیم که جرم دندان مهمترین و اولین مرحله از شروع پوسیدگی دندان است. با این حال، جرم عوارض دیگری را هم به همراه خواهد داشت.
جرم یک لایه زنده باکتریایی است. این لایه، در اثر فعالیت از خود گازی به نام سولفید هیدروژن ازاد می‌کند. این گاز بوی بدی داشته و به عنوان یکی از عوامل مهم بوی بد دهان شناخته می‌شود.
گاز، تنها محصول جانبی فعالیت جرم روی دندان نیست. جرم از خود اسیدی نیز تولید می‌کند که منجر به پوسیده شدن دندانها می‌شود. این اسید مرحله به مرحله بیشتر به درون بافت دندانی رسوخ می‌کند. در صورت عدم رسیدگی، شما به ترمیم دندان، عصب کشی دندان و درمان ریشه و حتی کشیدن دندان نیاز پیدا خواهید کرد.
گاهی ممکن است جرم به زیر لثه نفوذ کرده و روی ریشه دندان قرار بگیرند. در این صورت درمان‌های ساده دندانپزشکی پاسخگو نبوده و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری خواهیم داشت.
جرم به دلیل وجود عوامل بیماری‌زا و ترشح اسید، باعث التهاب لثه و حتی خونریزی آن می شود. در صولانی مدت جرم‌ها می‌توانند عامل اصلی بیماری‌های لثه در نظر گرفته شوند.
یکی دیگر از آسیب‌های جرم به لثه، حل کردن فیبر و الیاف کلاژن لثه در اثر قرار گرفتن در معرض اسید است. این موضوع در نهایت منجر به شل شدن و التهاب لثه می‌شود.
بدن ممکن است گاه برای مقابله با جرم‌ها، رفتارهایی از خود نشان دهد که موجب بیشتر شدن آسیب می‌شود. یکی از این رفتارها، عقب‌نشینی لثه برای در امان نگه داشتن خود است. این حالت که تحلیل لثه نامیده می‌شود، فقط در صورت پیوند لثه به صورت مجدد درمان می‌گردد.
عفونت لثه در بسیاری از موارد محدود به آن‌ها نبوده و استخوان‌های فک را هم درگیر می‌کند.
بدترین عوارض ناشی از جرم لثه هنگامی پدیدار می‌شود که باکتریهای این لایه، به جریان خون نفوذ می‌کنند. این امر ریسک بروز بیماری هایی از جمله آنژین صدری، حمله قلبی، سکته مغزی و آترواسکلروزیس را تا سطح زیادی افزایش می‌دهند.